Η ανησυχία είναι μια ψυχική κατάσταση που, υπό φυσιολογικές συνθήκες συμβαίνει ανάλογα με τα γεγονότα και η ένταση είναι σχετική με το μέγεθός του αντιλαμβανόμενου κινδύνου- πρόκλησης. Τι συμβαίνει όμως όταν, είτε είναι δυσανάλογη των γεγονότων και απασχολεί το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητας είτε οδηγεί σε δυσλειτουργικά μοτίβα συμπεριφοράς, τα οπόια δεν καταλήγουν στην λύση των προβλημάτων;

Η πρώτη ένδειξη για την γενικεύμενη αγχώδη διαταραχή είναι η έντονη ανησυχία, η οποία αντανακλά τους προβληματισμούς του ατόμου σε αρκετές περιστάσεις. Το άτομο βιώνει μια συνεχόμενη και ιδιαίτερα ενοχλητική ανησυχία σε καθημερινή βάση, της οποίας χαρακτηριστικό είναι η διασπορά της σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας, όπως για παράδειγμα η δουλειά, η οικογένεια ακόμα και στόχοι που μπορεί να έχει στο μυαλό του το άτομο ότι κινδυνεύουν. Ακόμη, είναι αρκετά πιθανό να συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα, όπως κόπωση, δυσκολία στον ύπνο, ενώ συχνά παρουσιάζονται και συμπτώματα κρίσεων πανικού.

Φαίνεται να υπάρχει γενετική και ιδιοσυγκρασιακή προδιάθεση της διαταραχής, ωστόσο τεράστιας σημασίας είναι το περιβάλλον στο οποίο έχει εκδηλωθεί. Για παράδειγμα, ένα παιδί το οποίο μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον, όπου ο έξω κόσμος θεωρείται επικίνδυνος, είναι αρκετά πιθανό να μάθει ότι χρειάζεται να βρίσκεται διαρκώς σε «επιφυλακή»- ανησυχία ώστε να επιβιώσει. Από την άλλη, ακόμα και σε ένα πλαίσιο που δεν ευνοεί αυτόν τον τρόπο σκέψης, μπορεί να αναπτυχθεί η διαταραχή ύστερα από ένα τραυματικό γεγονός.

Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (ΓΑΔ) είναι συνήθως εμφανής στο άτομο, λόγω της υψηλής αντιλαμβανόμενης δυσφορίας αλλά και της εκπτώσης στην λειτουργικότητα του. Η ανησυχία είναι τόσο έντονη που δυσκολεύει το άτομο στην καθημερινότητα του, διαταράσσει την ροή της σκέψης τους και το απομακρύνει εντέλει από τους στόχους του. Λόγω των παραπάνω, είναι συχνό να συνδυάζεται με συναισθήματα λύπης, απόγνωσης κ.λπ.

Η ΓΑΔ βασίζεται σε δυσλειτουργικές πεποιθήσεις σχετικά με τον εαυτό και τον κόσμο. Μερικά παραδείγματα:

• • Δεν θα είμαι ικανός να ανταπεξέλθω σε ένα αρνητικό γεγονός όταν μου συμβεί.
  • Είναι πιθανότερο να μου συμβούν αρνητικά γεγονότα που απειλούν τον στόχο μου.
  • Είναι πολύ σημαντικό να είμαι έτοιμος για κάθε αναπάντεχο γεγονός που μπορεί να μου συμβεί.
  • Η ανησυχία με βοηθάει να λύνω τα προβλήματα και να προετοιμάζομαι για το χειρότερο.

Σε γενικές γραμμές οι πεποιθήσεις κινούνται στην δυσκολία αυτών των ατόμων να ανεχθούν την αβεβαιότητα της ζωής και στην πεποίθηση ότι πρέπει να έχουν τον έλεγχο των εσωτερικών αλλά και των εξωτερικών ερεθισμάτων.

Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία είναι ιδιαίτερα βοηθητική στην θεραπεία της ΓΑΔ. H θεραπεία στοχεύει στις πεποιθήσεις του ατόμου σχετικά με την απειλή, όπως εκείνο την αντιλαμβάνεται και τις αρνητικές συνέπειες που σχετίζονται με αβέβαιες και διφορούμενες μελλοντικές αρνητικές εκβάσεις, ταυτόχρονα με αρνητικές πεποιθήσεις σχετικά με την ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη φύση της ανησυχίας. Μέσω τεχνικών, το άτομο οδηγείται:

• • Στην μείωση της υπερδιέγερσης που προκαλεί η συνεχής ανησυχία.

  • Στην διερερεύνηση και αντιμετώπιση των φόβων του θεραπευόμενου.

  • Στην τροποποίηση της σκέψης.

  • Στην διαχείρηση της ανησυχίας

  • Στην ανάπτυξη συναισθηματικής ανθεκτικότητας.

  • Στην εκμάθηση αποτελεσματικών τρόπων επίλυσης προβλημάτων.

Η ψυχοθεραπεία, είναι ένας τρόπος ώστε να μάθει το άτομο να “διαβάζει” τον κόσμο με έναν εναλλακτικό, πιο βοηθητικό τρόπο και στην περίπτωση αυτής της διαταραχής είναι αυτό που προσφέρει την λύση στον «επικίνδυνο» κόσμο που έχει δομήσει στην σκέψη του.

Βιβλιογραφία.

Clark, D.A., Beck, A.T. (2010). Cognitive Therapy of Anxiety Disorders: Science and Practice. New York: The Guilford Press.

Leahy, R.L., Holland, S.J.F., McGinn, L.K. (2011). Treatment Plans and Interventions for Depression and Anxiety Disorders. (2ed.). New York: Guilford Publications.